René van der Meer / freelance redacteur

CJP Magazine 2011
Klik hier voor de PDF van dit artikel

In CJP Magazine krijgen iconen de ruimte die ze verdienen. Zo ook Woody Allen, waarover ik onderstaande schreef.

Vanachter zijn eeuwig zwarte montuur houdt Woody Allen zijn koers scherp in de gaten. Met succes. In dertig jaar tijd is meneer uitgegroeid tot een on- misbare speler in de internationale filmwereld.

Woody Allen is een bange man. Spinnen, mensenmassa’s, hoogtes, honden, bacteriën en volgens sommige geruchten zelfs antiek bezorgen de kleine kerel (1 meter 65) paniek. Tragisch, maar zijn bange inborst heeft ook voordelen. Angst om een film uit handen te geven en te laten verminken door mensen met een andere visie, zorgt ervoor dat controlfreak Woody de touwtjes altijd in eigen handen heeft. Elke film die hij schrijft, regisseert hij ook. En als het even kan speelt hij zelf de hoofdrol.

Met die aanpak heeft hij eigenhandig een nieuw genre gecreëerd. Het genre ‘Woody Allen’, dat zich laat omschrijven als ‘een knappe balans tussen cynische humor en origineel drama, gebaseerd op met relaties worstelende upper class karakters in een betoverende stad, lees: New York.’ Het duurt overigens wel even voordat Woody deze gouden formule heeft gevonden. Als tiener verdient hij zijn dollars als komedieschrijver en zijn eerste films zijn, begrijpelijk, vooral bedoeld om te lachen. Dat gaat hem aardig af. Maar pas wanneer hij begin jaren zeventig een dosis drama toevoegt aan zijn producties, beginnen zijn films écht op te vallen. De alledaagse ergernissen en herkenbare twijfels maken Woody’s werk herkenbaar en verfrissend en de sarcastische humor is dan erg vernieuwend. Ook op technisch gebied herschrijft hij een aantal belangrijke filmwetten. Zoals het breken van ‘de vierde muur’ (het direct aanspreken van de kijker) en gedachtes van personages voorzien van ondertitels.

De jaren zeventig zijn dus een gouden tijd voor Woody Allen. In 1977 maakt hij Annie Hall, waarin twee neuroten hun stukgelopen relatie maar niet los kunnen laten. De film sleepte vier Oscars binnen. Allen was er overigens niet bij om de beeldjes in ontvangst te nemen. De uitreiking was op een maandag en dan speelt hij altijd klarinet in een jazzband. Twee jaar later onderstreept de neuroot zijn hoge status in de filmwereld met Manhattan. Een zwart-wit ode aan ‘zijn’ New York, waarin drie volwassenen en een jonge vrouw om elkaar heen dralen. Na deze megasuccessen blijft Woody consequent films maken. Je kunt er bijna de klok op gelijk zetten: ieder jaar levert hij een nieuwe productie af. Van het bittere Stardust Memories tot het knap opgebouwde Crimes and Misdemeanors.

En dan raakt meneer midden jaren negentig het spoor bijster. Hij komt in opspraak, vanwege het huwelijk met zijn geadopteerde dochter. Rond diezelfde periode brengt hij het matige Celebrity uit. Woody kwakkelt het nieuwe millennium in, maar zijn wraak is zoet. In 2005 is daar het uitstekende Match Point met Scarlett Johansson. New York heeft plaatsgemaakt voor Londen en het neurotische gepieker voor een spannend crime plot. Na Match Point blijft hij in Europa hangen. Zo nam hij films op in Barcelona en onlangs in Parijs. De kenmerkende stijl van Woody Allen is gebleven, maar gelukkig is hij niet te beroerd om deze wat bij te schaven. Met mate, natuurlijk. Want op een nieuw montuur zullen we Allen wel nooit betrappen.

www.cjp.nl